de Leugaard

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De Leumolen

 

De historie van de van oorsprong middeleeuwse watermolen komt uitgebreid aan bod op een eigen website, www.leumolen.nl, maar de bijbehorende hoogstamfruitboomgaard, de houtwallen en de holle weg naar de molen maken ook onderdeel uit van de ‘sterlocatie Leumolen’.

 

 

 

 

 

 

Hoogstamfruitboomgaard

 

De Oude Grieken en Romeinen hadden tussen de 8e eeuw voor Chr. en de 5e eeuw na Chr. een florerende fruitteelt van appels. De Romeinen hebben waarschijnlijk rond het begin van de jaartelling het fruittelen in Nederland geïntroduceerd.

 

Tegenover de Leumolen ligt mogelijk het restant van een hoogstamfruitboomgaard. In een dergelijke boomgaard staan fruitbomen op een hoge stam, er moet een ladder aan te pas te komen om het ooft te oogsten. Voor de Tweede Wereldoorlog waren dergelijke boomgaarden gewoon bij boerderijen en landgoederen. De boomgaard had een dubbelfunctie, het vee liep vrijelijk onder de bomen en kon door de hoogte niet (veel) van het fruit en loof eten, de weide onder de bomen werd zo nuttig gebruikt. Afvalfruit was veevoeder.

 

Maar na de Tweede Wereldoorlog werd het hoogstamfruit verdrongen door fruit van laagstambomen. Deze bomen bieden een hogere opbrengst en het fruit is gemakkelijker te oogsten. De hoogstamfruitboomgaard met de houtsingels, hagen en moestuinen waren ooit beeldbepalende elementen van het vroegere boerenerf, maar zijn langzaam maar zeker uit het landschap verdwenen.

 

In het kadaster van Nunhem staat in 1843 het perceel dat tegenover de molen ligt (kadastraal nummer A 112) ingedeeld in de categorie “tuin”, niet in de categorie “boomgaard”. Mogelijk bestond toen de dubbelfunctie niet uit boomgaard-weidegrond maar uit boomgaard-moestuin.

 

 

 

 

                             De vraatlijn van de appelboom: de onderkant van de kroon is door het vee afgegraasd

 

                                                                                                                                                                               situatie in 2007

 

 

Herplanting

 

In 1986 is de boomgaard bij de Leumolen herplant met verschillende appel-, kersen- en notenbomen. De aanplant is niet aangeslagen, twee appelbomen en een walnootboom resteren. Februari 2008 zijn opnieuw vijftien soorten fruitbomen geplant, de weide is opengesteld voor het publiek.

 

 

 

 

                                                                                                                                                                               mei 2015

 

 

Appels en Peren

 

Er staan vijf appelbomen (Malus domestica) en drie perenbomen (Pyrus communis). in de boomgaard. De appelsoorten zijn de:

 

     Gonsvelder Klumpke

                 De soort is een mutatie van het Eysdener Klumpke, een ras dat in Gronsveld, Zuid-

                 Limburg voorkomt  De naam  klumpke  dankt de appelsoort aan het typische bobbeltje, het

                 klompje, dat op de vrucht zit vlakbij de steel.

 

    Schone van Boskoop

                 De appel wordt ook goudreinette genoemd. De soort komt uit Nederland maar de

                 herkomst is onzeker. Hij zou uit de 18e eeuw uit een streek rond Utrecht komen of

                afkomstig zijn van een kweker in Boskoop.

 

    Yellow transparant

                 De variëteit is afkomstig uit de Baltische staten in West-Rusland.en in 1852 in Frankrijk

                 geïmporteerd. Vandaaruit  heeft deze appel Europa veroverd.

 

     Notarisappel

                 Rond 1890 gekweekt door notaris van den Ham in Lunteren en bekend geworden op de

                 tentoonstelling te Lunteren in 1899.

 

    Sterappel

                  Een heel bekende soort, vermoedelijk afkomstig uit Zuid-Limburg. De variëteit is het voor

                  het eerst beschreven in 1830.

 

 

                                             

 

 

 

De perenbomen die geplant zijn:

 

    Clapp’s Favourite

                  In 1860 als nieuwe variëteit bekend geworden. De peer is gekweekt door T. Clapp

                  te Dorchester (Massachusetts, VS).

 

    Beurré Hardy

                  In de handel gebracht in 1840, een kweekproduct van Bonnet te Boulogne-sur-Mer.

 

    St. Remy

                  Herkomst onbekend.

 

 

                              

 

 

  Pruimen en kersen

 

  Er staan twee pruimenbomen (Prunus domestica) en vijf kersenbomen (Prunus

  cerasus (zuur) en avium (zoet)):

 

    Victoria

                  Een rode pruim, waarschijnlijk afkomstig uit Sussex, Engeland en in 1844 in de

                 handel gebracht.

 

    Reine Claude d’ Oullins

                  De ‘witte eierpruim’, afkomstig uit Coligny, Frankrijk en in 1860 op de markt

                  gebracht.

 

    Meikers

                  De Meikers is een kruising tussen een zoete en zure kers. De boom is

                  zelfbestuivend.

 

    Morel

                  Evenals van de zoete variant,  is ook van deze kers de herkomst niet meer

                  bekend.

 

    Hedelfinger Riesenkirsche

                  De reuzenkers is vermoedelijk rond 1850 bij Stuttgart ontstaan uit kruising.

 

    Schneider Späte Knorpel

                  Ontstaan uit een zaailing rond 1850 in midden-Duitsland en vernoemd naar de

                  bezitter van het land waar de boom gevonden is. Ook deze kers is zeer groot en

                  wordt ook wel Nürtinger Riesenkirsche genoemd.

 

    Inspecteur Löhnis

                  Löhnis was van 1893-1901 inspecteur van het Middelbaar Onderwijs, belast

                 met het toezicht op de Landbouwscholen. Naar hem is de kers vernoemd die

                 vooral in Nederland en Duitsland geteeld wordt.

 

 

 

 

Illustraties: Vincent van Gogh (1853-1890)

 

 

 


 

Holle weg en houtsingel

 

Vlakbij de molen is de aanlooproute vanuit Nunhem op het helling-gedeelte een holle weg. Door eeuwenlange aanvoer van graan en zaden en afvoer van meel en olie is de weg diep uitgesleten.

 

Op de grens van de boomgaard en een weide ligt een houtwal. De nu uitgegroeide bomenrij op de aarden wal diende als vee-afscheiding en houtleverancier voor kachel en oven. Een voormalige houtwal is te herkennen aan de vele vertakkingen van de stammen op lage hoogte.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

Home Sterlocaties Leudal

 

 

 

 Site Leumolen